რა გაარკვიეს ფრანგმა ასტრონომებმა ვარსკვლვაების მტვროვანი დისკოების შესახებ?
კატეგორია: ვარსკვლავი
ახალგაზრდა ვარსკვლავები ორიონის ნისლეულში
მეცნიერები ორიონის ნისლეულის, ევოლუციის ადრეულ ეტაპზე მყოფ ვარსკვლავებს სწავლობენ.
დარტყმითი ტალღა SN 1987A-ში
ოცდახუთი წლის წინ ჩვენი დროის ყველაზე ელვარე ზეახალი აინთო.
სფერული გროვები საკუთარმა მასამ გადაარჩინა
ასტრონომებმა პირველი სფერული ვარსკვლვთგროვების ევოლუცია შეისწავლეს – აღმოჩნდა, რომ ვრასკვლავთწარმოქმნის აქტიური პროცესები, რომლებიც ასეთი გროვების ფორმირებაზე არიან პასუხისმგებელნი, მათ ნაწილს გაჩენისთანავე ანადგურებენ. ამავე დროს გადარჩენის ალბათობა გროვას მასასთან პირდაპირაა დაკავშირებული – რაც უფრო მძიმეა, მით მეტია ალბათობაც(ვიდეო მოდელირებიდან).
კიდევ ერთი „ზარბაზნის ბირთვი“
მცირე ზომების ობიექტი, რომელიც ზეახლის( G350.1+0,3) ნარჩენთან ახლოს მდებარეობს, ალბათ ვარსკვლავის მკვრივი ბირთვია, რომელიც ოდესღაც აფეთქდა, ახლა კი ექსტრემალური სიჩქარით მოძრაობს.
არდაბადებული ვარსკვლავები
ასტროფიზიკოსებმა არდაბადებული ვარსკვლავების ნარჩენები აღმოაჩინეს. მეცნიერთა ნაშრომი პუბლიკაციისთვის Astronomy and Astrophysics-შია მიღებული, მოკლედ კი შეგიძლიათ ნახოთ arXiv.org-ზე.
როგორ კვდებიან ვარსკვლავები
თერმობირთვული საწვავის ამოწურვასთნ ერთად, ვარსკვლავის სიღრმეები ”ცივდება” და ვეღარ უწევს წინააღმდეგობას გრავიტაციულ შეკუმშვას. ვარსკვლავი კოლაფსირებს, ანუ მისი შემადგენელი მატერია ცენრტისკენ იწყებს ვარდნას. ამ დროს ვარსკვლავი ან ზეახლად ინთება ან განსხვავებული პროცესებით ამთავრებს სიცოცხლეს.
სირიუსი
სირიუსი(ლათ. Sirius), თანავარსკვლავედ დიდი ქოფაკის α – ღამის ცის ყველაზე ელვარე ვარსკვლავი. მისი დანახვა დედამიწის ყველა რეგიონიდან შეიძლება, ყველაზე უფრო ჩრდილოეთით მდებარე უბნების გამოკლებით.
ჰერცშპრუნგ-რასელის ვარსკვლავური დიაგრამა
არსებობს მრავალნაირი ტიპის ვარსკვლავი. ზოგიერთი მათგანის რადიუსი 30-ჯერ აჭარბებს მზისას, ზიგი კი მხოლოდ მოზრდილი ქალაქის ტოლია. ზოგი ვარსკვლავი იმდენად ცხელია, რომ მათი გამოსხივების ძირითადი ნაწილი ულტრაიისფერზე მოდის, არიან ისეთი ცივებიც, რომ მათი მუქი-წითელი შეფერილობა სპექტრის წითელ ნაწილშიც კი უკიდურესად სუსტადაა გამოხატული.