Posted by ერთ-ერთი ყველაზე მთავარი შეკითხვა ჩვენი სამყაროს შესახებ ასე ჟღერს – როგორ დაიწყო ყველაფერი? გავიგეთ რა, რომ გიგანტური ციური სპირალები გალაქტიკებია, რომლებიც დიდად არ განსხვავდება ირმის ნახტომისგან, პირველად, მაშინ დავიწყეთ აღქმულის მასშტაბების შეგრძნება. სამყაროს ეს შორეული ”კუნძულები”, ირმის ნახტომის გარეთ, მილიარდობით ან ტრილიონობით ვარსკვლავის თავმოყრის ადგილებია, მილიონობით და მილიარდობით სინათლის წლის მანძილებზე ერთმანეთისგან (ალბერტ აინშტაინი – დაკარგული ხელნაწერი).
აღმოვაჩინეთ რა, რომ რაც უფრო შორსაა ჩვენგან გალაქტიკა, მით უფრო სწრაფად გადის თვალთახედვიდან, ერთ საინტერესო დასკვნამდე მივედით, რომელიც ფარდობითობის ზოგად თეორიასაც ეთანხმება: შესაძლებელია, რომ გალაქტიკები კიარ შორდება ჩვენს ადგილსამყოფელს, არამედ თვითონ სამყაროს სივრცე-დროის ქსოვილი ფართოვდება. თუ ასეა, სამყარო არა მარტო უნდა ფართოვდებოდეს, არამედ უნდა ცივდებოდეს კიდეც, ხოლო სინათლის ტალღის სიგრძე სულ უფრო მცირე და მცირე ენერგიებამდე უნდა გაიწელოს. გარდა ამისა, მოვლენების ექსტრაპოლირებაც შეგვიძლია, არა მარტო წინ, არამედ უკანაც: იმ დრომდე, როცა სამყარო პატარა იყო (მოკლედ კოსმოლოგიური მოდელის შესახებ).
უკუმიმართულებით თუ გავიხედავთ, დავინახავთ, რომ სამყარო უფრო მკვრივი და ცხელია, მეტი სიჩქარით ფართოვდებოდა და კომპაქტურია. ახლადდაბადებული სამყარო იმდენად ენერგიული იყო, რომ ნეიტრალური ატომები ნაწილებად იხლიჩებოდა, იქამდე კი ცალკეული ატომების ბირთვებიც კი ვერ ფორმირდებოდა (ადრეული სამყარო).
(ჩვენი გალაქტიკის მადა და სლოანის(SDSS) ტელესკოპი).
დიდი აფეთქების სახელით ცნობილი ეს სურათი (რა არის დიდი აფეთქება?), რელიქტური გამოსხივების – კოსმოსის მიკრიოტალღური ფონის აღმოჩენით დამტკიცდა, მისი სპექტრისა და ფლუქტუაციების შესწავლით, ასევე პირველადი ელემენტების აღმოჩენით, რომლებიც იმ დროიდან შემორჩა.
მიუხედავად ამისა, ასე შორეულ წარსულამდე გასვლისას პრობლემათა მთელი რიგი იჩენს თავს:
არაფერი მოხდებოდა, თუ გაფართოების საწყისი სიჩქარე და ენერგიის სიმკვრივე არ იქნებოდა იდეალურად ბალანსირებული.
სხვადასხვა მიმართულებებით, განსხვავებულ ტემპერატურებს დავაფიქსირებდით, რაც არ დაიმზირება, თუ რაიმე ამ ტემპერატურის ერთგვაროვან განაწილებას არ გამოიწვევდა.
სამყარო, მაღალენერგიული რელიქტებით იქნებოდა სავსე, რომლებიც არასოდეს აღმოუჩენიათ, როგორც თავისუფალი ექსტრაპოლაციის შედეგი უკან წარსულში.
ვუმზერთ რა სამყაროს, ვარსკვლავებსა და გალაქტიკებს ვხედავთ; მისი ტემპერატურა ყველა მიმართულებით ერთნაირია; არც მაღალენერგიული რელიქტები ჩანს სადმე (პლანკი-2015).
ამ პრობლემების გადაწყვეტა, კოსმოსური ინფლაციის (გაფართოების. ყოვლისშემძლე ინფლაცია) თეორიით ხდება, რომელიც სინგულარობის (ერთ წერტილში თავმოყრილი სამყარო) იდეას, სივრცის ექსპონენციალური გაფართოებით ცვლის და ისეთ საწყის პირობებს წერს, რომელთა მიხედვითაც დიდი აფეთქება ვერ მოხდებოდა. გარდა ამისა, ინფლაცია ვარაუდებს გვთავაზობს, რა უნდა დაიმზირებოდეს, იდუალურად ბრტყელი სამყაროდან, გრავიტაციული ტალღის გარკვეული ფლუქტუაციური სპექტრის ჩათვლით.
შემდეგი ლოგიკური შეკითხვა, რაღა თქმა უნდა, ჩვენ წარმოშობასთან დაკავშირებით იქნება – საიდან გაჩნდა ინფლაცია? იყო თუ არა ეს მდგომარეობა წარსულის მიმართ მუდმივი დიდი აფეთქების მომენტამდე? ქონდა თუ არა მას ციკლური სახე, წრეში ჩაკეტილი დროით (დროის მარყუჟი: მოგზაურობა წარსულში).
სირთულე ისაა, რომ არ არსებობს რაიმე ისეთი, რომელზე დამზერითაც ამ სამი ვარიანტიდან ერთის არჩევის საშაულება მოგვეცემოდა. მიღებული მოდელის მიხედვით, სამყაროს ბედზე ინფლაციის მხოლოდ უკანასკნელმა 10(-33) წამმა მოახდინა ზეგავლენა. ინფლაციის ექსპონენციალური ხასიათი ყველა ინფორმაციას შლის, რაც მანამდე იყო, გამოყოფს რა ყველაფრისგან, რისი დამზერაც ჩვენ შეგვიძლია, დამზერადი სამყაროს ფარგლებს გარეთ გატანით.
ის, რაც დამზერადი სამყაროსგან შემოგვრჩა, უზარმაზარია: 46 მილიარდი სინათლის წლის ზომის რადიუსით, 1012 რაოდენობის გალაქტიკით, 1024 ვარსკვლავით, 1080 ატომებითა და 1090 ფოტონებით. ეს ციფრები ასტრონომიულია, თუმცა არ გვაძლევს ინფორმაციას იმის შესახებ, რა ხდებოდა ინფლაციის უკანასკნელ წამზე მცირე დრომდე.
სამყაროს შესახებ ჩვენთვის ხელმისაწვდომი ინფრომაციის საერთო მოცულობა, შეზღუდულია, მასთან ერთად, ცოდნის მოცულობაც. ჯერ კიდევ ბევრი რამ არის შესასწავლი, ძალიან ბევრი რამ მენციერებამ ჯერ კიდევ არ იცის. რაღაცეებს, ალბათ, ვერასოდეს ვერ გავიგებთ. სამყარო უსასრულო შეიძლება იყოს, ხოლო ჩვენი ცოდნა მის შესახებ – ასეთი ვერ გახდება.