ყველაფერი ასტრონომიის შესახებ
(1 სურათი).RGB 110328A . კომბინირებული სურათი, მიღებული ულტრაიისფერ/ოპტიკურში(თეთრი,ნარინჯისფერი) და რენტგენში(ყვითელი,წითელი) კოსმოსური ობსერვატორია ”სვიფტის” მიერ. გამა-ანთება რეგისტრირებულ იქნა 2011 წლის 28 მარტს(3 საათიანი ექსპოზიციის მერე). გამოსახულება nasas პრესრელიზიდან: NASA/Swift/Stefan Immler.
შეჯახებამ, რომელიც 100 მილიონი წლის წინ დაიწყო და დღესაც გრძელდება, გაზისა და მტვრის ღრუბლებში მილიონობით ვარსკვლავის ჩამოყალიბება გამოიწვია. მათ შორის ყველაზე მასიურებმა უკვე გაიარეს განვითარების მთელი ციკლი და აფეთქდნენ როგორც ზეახალი ვარსკვლავები.
წინა საუკუნის დასაწყისში ალბერტ აინშტაინმა ფარდობოთობის საერთო თეორიაში შემოიღო დროისგან დამოუკიდებელი სიდიდე, ე.წ. კოსმოლოგიური მუდმივა, რომელიც აღნიშნა ბერძნული ასო „ლამბდათი“-Λ. Λ იყო ფორმალური კონსტანტა, რომელშიც აინშტაინი ვერავითარ ფიზიკურ აზრს ვერ ხედავდა.
დიდი და ლამაზი გალაქტიკა NGC 5584-ის დიამეტრი 50 000 სინათლის წელია, ჩვენიდან 72 მილიონი სინათლის წლის მანძილზე მდებარეობს ქალწულის თანავარსკვლავედის მიმართულებით.
რა ფერი აქვს სამყაროს? უფრო სწორედ, მთელი ცის ფერი რომ შეგვეზავებინა რა ფერის იქნებოდა იგი?
ასტრონომები ტერმინ დიდ აფეთქებას ერთმანეთთან დაკავშირებული ორი მნიშვნელობით იყენებენ. ერთის მხრივ ტერმინში იგულისხმება თვითონ ეს მოვლენა, რომელმაც სამყარო დაახლოებით 15 მილიარდი წლის წინათ გააჩინა; მეორეს მხრივ – მისი განვითარების ყველა სცენარი, გაფართოებისა და გაცივების პროცესებით.
სურათი გადაღებულია კოსმოსური ობსერვატორია ჰაბლის საშუალებით(HUBBLE). ამ უცნაური ფორმის გალაქტიკას „ჰოაგის ობიექტი“ ქვია( Hoag’s Object). ის გველის თანავარსკვლავედში მდებარეობს, დედამიწიდან 600 მილიონი სინათლის წლის მანძილზე. ეს გალაქტიკა წარმოადგენს თითქმის იდეალურ წრეს ცისფერი ვარსკვლავებით, რომელიც ყვითელ ბირთვსაა გარშემორტყმული. ზომით 100 ათასი სინათლის წლისაა. გარსში ცისფერი, მასიური ვარსკვლავები დომინირებენ, ბირთვი კი ძირითადათ ხნიერი, ყვითელი ვარსკვლავებისაგან არის შედგენილი. გარე წრესა და ბირთვს შორის არსებულ სივრცეში შესაძლებელია არის ვარსკვლავთგროვები, ალბათ ძალიან მკრთალი, რის გამოც ისინი არ ჩანან.
რა დაემართა ფოტოზე გამოსახულ გალაქტიკურ გროვას? ამის გასარკვევად მარტო კოსმოსური ობსერვატორია ჰაბლით გადაღებული ფოტოები არ კმარა, აუცილებელია კომპიუტერული მოდელირების დახმარებაც. სურათზე ყოველი გადღაბნილი ყვითელი ლაქა ჩვეულებრივი გალაქტიკაა. ეს გალაქტიკები Abel 1689-ის უკან მდებარე, ფონური გალაქტიკებია, უმრავლესობა უცნაურად გადიდებულია და დამახინჯებული, მათ გრძელი და დეფორმირებული რკალების ფორმა მიიღეს, რაც გრავიტაციული ლინზირების შედეგია.
დღევანდელ სურათზე წარმოდგენილია ყველაზე პირველად აღმოჩენილი კომპაქტური გალაქტიკური ჯგუფი – სტეფანეს კვინტეტი. გამოსახულება შედგენილია ”ჰაბლის მემკვიდრეობის” სახელით ცნობილი მონაცემებით. ეს ჯგუფი დედამიწიდან 300 მილიონი სინათლის წლითაა დაშორებული. ხუთიდან მხოლოდ ოთხი მდებარეობს სინამდვილეში ერთმანეთთან ახლოს. ზედმეტი გალაქტიკის შემჩნევა არ არის ძნელი.