ყველაფერი ასტრონომიის შესახებ
ოთხი ფუნდამენტური ურთიერთქმედებიდან ერთ-ერთი. ელემენტარულ ნაწილაკებს შორის მოქმედი სუსტი ურთიერთქმედება(ს.უ.) გაცილებით სუსტია ელექტრომაგნიტურზე, თუმცა გაცილებით ძლიერი გრავიტაციულზე. ოთხმოციან წლებში დადგინდა, რომ ს.უ. და ელექტრომგნიტური ურთიერთქმედება ერთიანი ელექტროსუსტი ურთიერთქმედების განსხვავებული გამოვლინებაა.
ეს არის რადიოაქტიური დაშლის ტიპი, განპირობებული სუსტი ურთიერთქმედებით, ცვლის ატომის ბირთვის მუხტს ერთი ერთეულით(არსებობს ორმაგი ბეტა დაშლაც).
სტანდარტული მოდელი – ეს არის ელემენტარული ნაწილაკების აღნაგობისა და ურთიერთქმედების თანამედროვე თეორია, მრავალჯერ გადამოწმებული ექსპერიმენტებით.
თერმობირთვული საწვავის ამოწურვასთნ ერთად, ვარსკვლავის სიღრმეები ”ცივდება” და ვეღარ უწევს წინააღმდეგობას გრავიტაციულ შეკუმშვას. ვარსკვლავი კოლაფსირებს, ანუ მისი შემადგენელი მატერია ცენრტისკენ იწყებს ვარდნას. ამ დროს ვარსკვლავი ან ზეახლად ინთება ან განსხვავებული პროცესებით ამთავრებს სიცოცხლეს.
მეცნიერება არსებობს, სანამ არსებობენ გამოცანები და კითხვები, რომელთაც ჩვენ ბუნება გვისვამს. მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი რამე უკვე ვიცით და ახალი აღმოჩენების რიცხვიც იზრდება, მეცნიერთა წინაშე მაინც დგას რამდენიმე გადაუწყვეტელი პრობლემა.
დიდი აფეთქების მერე მხოლოდ ორი ელემენტი არსებობდა სამყაროში – წყალბადი და ჰელიუმი. უფრო მძიმე ატომები ამ ელემენტების შეერთებით გაჩნდნენ.
ბარიონული ბნელი მატერია
ბარიონულია ჩვენთვის ცნობილი ნორმალური ნივთიერება, მატერია, რომელიც შედგება პროტონების, ნეიტრონების და ელექტრონებისგან. არსებობს ბარიონული ანტიმატერიაც.ბნელი მატერიის მცირე ნაწილი(4-5%) ჩვეულებრივი ნივთიერებისგან(ბარიონული) შედგება, რომელიც საერთოდ ან თითქმის არ ასხივებს და ჩვენთვის უხილავი რჩება.
მზეზე რამდენიმეჯერ დიდი ვარსკვლავები ევოლუციას კატასტროფული აფეთქებით ამთავრებენ. “ზეახალი” ეწოდათ იმის გამო, რომ ისინი ანთების დროს გაცილებით ძლიერად ანათებენ ვიდრე ე.წ. “ახალი ვარსკვლავები”. სინამდვილეში არც ერთი და არც მეორე ტიპის ვარსკვლავები არ წარმოადგენენ ფიზიკურად ახალ ვასრკვლავებს, ინთებიან უკვე არსებული ვარსკვლავები.
ყველაზე ცივები
ყველამ იცის, რომ კოსმოსში ძალიან ცივა – თუმცა არა ყველგან.