მოკლედ დიდი აფეთქების სესახებ.
დიდ აფეთქებამდე მომხდარი მოვლენები.
ავტორი: კახა გოგოლაშვილი
მეტეორიტების ქიმიურმა მრავალფეროვნებამ მეცნიერები გააკვირვა
ორგანული ნაერთების მრავალფეროვნება ერთი და იგივე ასტეროიდში შეიძლება მნიშვნელოვნად ვარირებდეს იმ პირობების მიხედვით, რომლებშიც ყვებოდნენ ეს ნაწილები თავიანთი ”ევოლუციის” განმავლობაში. ასეთ დასკვნამდე მივიდნენ მეცნიერები, გააანალიზეს რა მეტეორიტული ფრაგმენტები, რომლებიც კანადის ტბა ტაგიშში ჩაცვივდა(LiveScience).
იუპიტერის მიგრაცია
ფრანგი და ამერიკელი მეცნიერების ერთობლივი კვლევით მიღებული შედეგები იმაზე მიუთითებენ, რომ იუპიტერი, მზის სისტემის ყველაზე დიდი პლანეტა, უნდა მიახლოებოდა მზეს, სისტემის ჩამოყალიბების ადრეულ ეტაპზე, სანამ დაბრუნდებოდა იქ, სადაც ახლა იმყოფება.
მაგნიტური ქაფი მზის სისტემის კიდეზე
ჩვენი მანთობიდან ასეულობით ასტრონომულ ერთეულზე მყოფი მაგნიტური ველი შამპანურის ან ლუდის ქაფს გავს. ოღონდ მასში მყოფი ყოველი ბუშტულა ზომით 150 მილიონი კილომეტრის ტოლია.
მაგნეტარი
ნეიტრონული ვარსკვლავი განსაკუთრებულად ძლიერი მაგნიტური ველით(10¹¹ ტესლამდე). თეორიულად მაგნეტრების არსებობა იწინასწარმეტყველეს 1992 წელს, ხოლო მათი რეალურად არსებობის დადასტურება მოხდა 1998-ში მძლავრი გამა და რენტგენის გამოსხივების რეგისტრირებით, წყაროდან ნომრით SRG 1900+14, არწივის თანავარსკვლავედში.
პლაზმის კოლოსალური ამონაფრქვევი
8-9 ივნისს დედამიწამდე მოაღწევს უნიკალური კორონალური ამონაფრქვევი, რომელიც მზეზე 2011 წლის 7 ივნისსმოხდა. ამასთან ერთად მნათობის მკვლევარები მზის გვირგვინში აღმოჩენილ ახალ დეტალებზე საუბრობენ.
გრავიტაციული ლინზირება
თუ დამკვირვებელსა და ვარსკვლავს შორის ერთ ხაზზე შავი ხვრელი აღმოჩნდა, ვარსკვლავიდან გამოსხივებული სინათლე ხვრელის მახლობლად ფოკუსირდება ისე, როგორც ჩვეულებრივი გამადიდებელი ლინზას შემთხვევაში, ოღონდ ხვრელი სხივებს გრავიტაციით გადახრის და არ ახდენს მათ გარდატეხას, როგორც ამას აკეთებს ჩვეულებრივი ოპტიკური ლინზა.
ეკზოპლანეტების ძებნა შეჩერებულია
ცნობილი ასტრონომი კალიფორნიის უნივერსიტეტიტად ბერკლიში, ჯეფრი ვ.მერსერი, რომეიც გახდა პიონერი ეკზოპლანეტების ძებნაში და მათ აღმოჩენაში, მაშინ, როცა ბევრი ასტროფიზიკოსი მის იდეებს სიგიჟედ თვლიდა, იმედ გაცრუებულია იმით, რომ ნასამ გადადო ორი საძიებო მისია – პლანეტების ძებნა მიწიდან (TPF) და კოსმოსური ინტერფერომეტრია(SIM).
მზეზე დაცემული შავი ხვრელები
მეცნიერებმა წარმოადგინეს მცირე მასის შავი ხვრელების, რომლებიც დიდი აფეთქებიდან ძალიან მალე წარმოიქმნენ(ე.წ. პირველადი ხვრელები) და შემდეგ დაეცნენ მზეზე, ძებნის ახალი მეთოდი.