ახალი მონაცემები ჰიგსის ბოზონზე

 მათ შორის 2 ”სუფთა” არხი შეიძლება გამოიყოს – ორ ფოტონად დაშლა და ZZ წყვილად დაშლა, ამ უკანასკნელთა ელექტრონებად და მიუონებად დაშლა. ამ არხებში ახალი ნაწილაკი განსაკუთრებით მკაფიოდ ჩანს, სწორედ მათზე დაყრდნობით მოხდა ახალი აღმოჩენის გაკეთება. გარდა ამისა, ორ ფოტონად დაშლა ნახევარ-ორჯერ მეტი ინტენსიურობის აღმოჩნდა, ვიდრე ამას სტანდარტული მოდელი წინასწარმეტყველებდა, ეს ჯერჯერობით დიდი ადრონული კოლაიდერის ყველაზე ”ცხელ” შედეგად ითვლება.

 ივლისში გამოცხადებული ბოზონის აღმოჩენა ნაკლებ სტატისტიკას ეფუძნებოდა, ამ მომენტისთვის ის გაორმაგდა(13 fb–1), ამიტომ არსებობდა ვარაუდი, რომ ორ ყველაზე სუფთა დაშლის არხების ცდომილებები მნიშვნელოვნად შემცირდებოდა.

 სამწუხაროდ, ორივე კოლაბორციამ არ წარმოადგინა, თუ რა ემართება დაშლას ორ ფოტონად მთლიან სტატისტიკაზე. როგორც ჩანს, მონაცემთა დამუშავება გაცილებით შრომატევადი აღმოჩნდა, ვიდრე ადრე იყო. ZZ-ტად დაშლის შემთხვევაშიც მონაცემები მინიმალური იყო: ჰიგსური პიკი ადრინდელზე ოდნავ უკეთ ჩანს, თუმცა პრინციპულად ახალი შედეგები არ არის. დაშლის დარჩენილი სამი არხი(ტაუ ლეპტონებად, WW წყვილებად მათი ლეპტონებად და ნეიტრინოდ(1) დაშლით, ასევე b-ანტი-b-წყვილებად) მნიშვნელოვნად განახლდა.

 ტაუ-ლეპტონებად დაშლის ინტრიგა იმაში მდგომარეობდა, რომ ივლისის მონაცემებში ის საერთოდ არ ჩანდა. ახლა კი აღმოჩნდა, რომ ეს არხი ახალ მონაცემებში გამოჩენას იწყებს, თუმცა მისი საიმედო შემოწმება მაღალი ცთომილებების გამო ჯერჯერობით ვერ ხერხდება. ამ დაშლის ინტენსიურობა სტანდარტული მოდელის 0,7 ± 0,7 (ATLAS-ის მიხედვით) და 0,8 ± 0,5(CMS-ის მიხედვით) შეადგენს. ასე რომ, ეს არხიც სრულიად ”სტანდარტული” ხდება.

 რაც შეეხება დანარჩენ ორს, ATLAS და CMS მათში საპირისპირო ტენდენციებს აჩვენებენ. CMS ხედავს, რომ b-კვარკებად(2) დაშლა სტანდარტულ მოლოდინს აჭარბებს, ხოლო WW-ზე ცუდად მიდის. ATLAS პირიქით, b-კვარკებად დაშლას ვერ ხედავს, სამაგიეროდ მის მიერ გაზომილი WW არხი სტანდარტული მოდელის მოლოდინებს აჭარბებს. რა თქმა უნდა, დიდი ცდომილებების გამო მნიშვნელოვან უთანხმოებაზე ლაპარაკი ჯერჯერობით ნაადრევია. თუმცა ეს იმას ნიშნავს, რომ თუ ამ ორ ექსპერიმენტს გავაშუალებთ, ორივე მონაცემი სტანდარტულ მაჩვენებელს მოგვცემენ.

 წარმოდგენილ იქნა ახალი მონაცემები ჰიგსის ბოზონის სპინისა(ატომი) და კვანტურმექანიკური(სუსტი ურთიერთქმედება) მახასიათებლების შესახებ. ეს ორი მონაცემი გვეუბნება რა ტიპის ნაწილაკთან გვაქვს საქმე. ჰიგსისგან მხოლოდ ერთ კომბინაციას ელოდნენ: ნულოვანი სპინი და დადებითი სისწორე. ნებისმიერი ალტერნატიული ვარიანტი ავტომატურად იმის აღმნიშვნელი გახდებოდა, რომ ეს ჰიგსის ბოზონი არ არის, ან ფიზიკოსები მისი რაღაც სრულიად ეკზოტიკურ ვარიანტს წააწყდნენ.

 ჰიგსის ბოზონის გაჩენა-დაშლით გაჩენილი მაღლი ენერგიების ორი ფოტონის ორი მკაფიო ყვითელი ხაზი.

 არასტაბილური ნაწილაკების ამ მახასიათებლებსა და მასას პირდაპირი გაზომვებით არ ადგენენ, არამედ მისი დაშლის პროდუქტების მიხედვით. ჰიგსის ბოზონის გაჩენისა და დაშლის ყოველ კონკრეტულ მოვლენაში დაშლის პროდუქტები სხვა და სხვა კუთხებით იფანტებიან. თუმცა მთელი დაგროვებული სტატისტიკის გაშუალებით გარკვეული, გაბნევის უპირატესი კუთხეები ვლინდებიან, რომლებიც საწყისი ნაწილაკის მახასიათებლებზეა დამოკიდებული. კლაბორაცია ATLAS-მა ისინი შეისწავლა და აღმოაჩინა, რომ ყველაფერი ნულოვან სპინსა და დადებით სისწორეს ეთანხმება. ეკზოტიკური ვარიანტები 99%-ის დონემდეა გამორიცხული(არანულოვანი სპინი 90%-ზე მაღლა).

 ორ ფოტონად დაშლის ახალი შედეგების მოლოდინში, შეიძლება ითქვას, რომ სტანდარტული მოდელიდან გადახრის არანაირი შესამჩნევი გადახრები არ დაიმზირება(ჰიგსის ბოზონი).

Leave a Reply

თქვენი ელფოსტის მისამართი გამოქვეყნებული არ იყო. აუცილებელი ველები მონიშნულია *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.