Posted by დიდი აფეთქების ”ალში” გახვეული სამყარო როგორი იყო? სამწუხაროდ თუ სასიხარულოდ, არ გვაქვს დროის მანქანა, რომელიც ყველაფრის საკუთარი თვალით ხილვაში დაგვეხმარებოდა. რაც შეეხება თეორიებს, მათი დამტკიცება ან უარყოფა დიდი ადრონული კოლაიდერის წიაღში წარმოქმნილი ესტრემალური პირობების შექმნით შეიძლება მოხერხდეს.
ეროპის ბირთვული კვლევების ცენტრი აცხადებს, რომ ტყვიის იონებისგან შემდგარი მაღალი ენერგიის სტაბილური კონები იქნა მიღებული, რომლებსაც კოლიდერის მილში საწინააღმდეგო მიმართულებებით აჩქარებენ და საჭირო წერტილში ერთმანეთს აჯახებენ (საიდან იღებენ კოლაიდერში ასაჩქარებელ ნაწილაკებს?).
ასეთი შეჯახებების დროს გამოყოფილი ენერგია, ორჯერ აჭარბებს ნებისმიერ სხვა ამაჩქარებელზე მიღებულ ენერგიას. აქ აჩქარებული პროტონების ენერგია 14 ტევ (რა არის ელექტრონვოლტი?)-ს აღწევს, ხოლო თითოეული, 82 პროტონისგან შემდგარი ტყვიის იონებისა – 1 პევ-ს (1045 ტევ.).
ტყვიის იონების შეჯახების ადგილზე, მათი მაღალი ენერგიის გამო, უზარმაზარი ტემპერატურა მიიღება, რომელიც მზის ბირთვის ტემერატურას (~15 მლნ. გრადუსი) მეოთხედ მილიონჯერ აჭარბებს. ასეთი მაღალი ტემპერატურა ყველაზე უფრო სტაბილურ ელემენტარულ ნაწილაკებსაც (მოკლედ ელემენტარული ნაწილაკების შესახებ) კი შლის და შეჯახების ადგილზე კვარკ-გლიუონურ პლაზმას წარმოქნის, ძალიან ცხელ სუბსტანციას, რომლითაც სამყარო, დიდი აფეთქების პირველ წამებში იყო შევსებული (მოკლედ ელემენტარული ნაწილაკების შესახებ).
მეცნიერები იმედოვნებენ, რომ ასეთი ექსპრიმენტებით მოპოვებული მონაცემები, სამყაროს გაჩენის პირველ მომენტებში მიმავალი პროცესების უკეთ გაგებაში დაეხმარებათ. ეს კი, თავის მხრივ, პასუხგაუცემელი ფუნდამენტური ფიზიკური გამოცანების ამოხსნის საშუალებას მისცემს მათ.
ზემოთ წარმოდგენილ სურათებზე ნაჩვენებია თუ როგორ აღიქმება იონების შეჯახებები კოლაიდერის მრავალტონიან დეტექტორებზე – ATLAS, ALICE, LHCb და CMS.