Posted by ნეიტრინო ერთ-ერთია იმ მოუხელთებელსა და საინტერესო სუბატომურ ნაწილაკებს შორის(მოკლედ ელემენტარული ნაწილაკების შესახებ), რომლებსაც მეცნიერები სწავლობენ. ამ ძლიან პატარა და სუსტად ურთიერთქმედ ნაწილაკებს სამყაროს უკეთ აღქმაში შეუძლიათ დაგვეხმარონ. ობიექტთა წყვილი, ერთმანეთიდან 800 კილომეტრის მანძილზე ა.შ.შ-ს შუა დასავლეთში, პირველ ნაბიჯად შეიძლება იქცეს ამ პროცესში. 5 წლიანი მშენებლობის მერე ექსპერიმენტი NOvA ნეიტრინოს შესასწავლად მზადაა, სანამ ნეიტრინოები ამ 800 კილომეტრს თვალის დახამხამებაში გადიან.
ნეიტრინოს შესწავლა ძნელია, რადგან თავისი ბუნებიდან გამომდინარე მატერიის სხვა ფორმებთან იშვიათად ურთიერთქმედებს. ისინი მხოლოდ 20-ე საუკუნეში აღმოაჩინეს და შეარქვეს სახელი, რაც იტალიურად ”პატარასა და ნეიტრალურს” ნიშნავს. არ არსებობს არანაირი მეთოდი მათი დიდი ხნით შენახვისთვის, რადგან მათთვის არანაირი მატერია არ არის მყარი. კილომეტრობით სისქის ნივთიერებას პრაქტიკულად უკვალოდ გადიან. ზოგჯერ, თუმცა, ნეიტრინო ატომის ბირთვს ეჯახება და გადაიხრება. სწორედ ამ გადახრებს შეისწავლის NOvA.
ნეიტრინოები, ფერმის ლაბორატორიიდან ეშ რივერის(მინესოტა, კანადის საზღვართან) მასიური დეტექტორისკენ იფრენენ. 14 000 ტონიანი დეტქტორი მინესოტაში გაცილებით მყარი იქნება ნეიტრინოებისთვის, ვიდრე დედამიწის ქერქი. ფერმის ლაბორატორიიდან დეტექტორისკენ ნეიტრინოების დიდი რაოდენობა გაიგზავნება. დეტექტორი პოლივინილქლორიდის ფენებისგან შედგება, რომლებიც სითხითაა შევსებული, ეს უკანასკნელი კი ნიტრინოებთან შეჯახებისას სინათლეს ასხივებს. NOvA ყველაზე დიდი ცალკე მდგომი პლასტიკური სტრუქტურაა მსოფლიოში.
უახლოესი 6 წლის მანძილზე, ექსპლუატაციის ყოველ წამს, მეცნიერები ტრილიონობით ნეიტრინოს გააგზავნიან დეტქტროისკენ, რათა რაც შეიძლება მეტი მათგანი დააფიქსირონ. ცივილიზაციის ელექტრომაგნიტური ხმაურიდან კილომეტრობით შორს, ნეიტრინოების აღმოჩენაში ხელს კოსმოსური სხივები თუ შეგვიშლიან(მთვარე გიგანტურ დეტექტორად). ლაბორატორიიდან გამოსხივებული ნეიტრინოების შემთხვევაში, მენციერებს ზუსტად ეცოდინებათ საიდან და რამდენი ნეიტრინო შედის დეტექტორში, ენერგეტიკული დონე და ზუსტი დრო, როცა ყოველმა მათგანმა დეტექტორი უნდა გაიაროს.
NOvA, სპეციალურად ისეთნაირადაა მომართული, რომ ნეიტრინოების სამ განსხვავებულ მდგომარეობაში გადართვები დააფიქსიროს(ოსცილაციები), დროის გარკვეულ მონაკვეთში. ამით, ფიზიკის ერთ-ერთ უმთავრსე შეკითხვას უნდა გაეცეს პასუხი: რატომ მოხდა დისბალანსი მატერიასა და ანტიმატერიას შორის დიდი აფეთქების დროს? რამ შეუშალა ხელი ახალგაზრდა სამყაროს ნულამდე ანიჰილირებულიყო(ანტინეიტრინო: რითი ჯობია მატერია ანტიმატერიას)? ამის მიზეზი ნეიტრინოები შეიძლება იყვნენ, თუმცა დეტალებში გასარკვევად დიდი რაოდენობის მონაცემთა დაგროვებაა საჭირო(”სულში” ჩახედო მზეს; კიდევ ნეიტრინოების შესახებ).