მზე გამყინვარებით გვემუქრება?!

 სამი მეცნიერული კვლევის მიხედვით, რომლებიც ჩატარდა და გამოქვეყნდა ა.შ.შ-ში, მალე, მზის აქტიურობა მნიშვნელოვნად შემცირდება. ამ მოვლენას კი შეუძლია შეცვალოს კლიმატი დედამიწაზე.

 ამერიკელი ასტრონომების მიერ ჩატერებულმა კვლევებმა გვიჩვენა, რომ მზის ლაქებმა შემცირება დაიწყო, რაც მზის გაცილებით წყნარ პერიოდში გადასვლაზე მეტყველებს. ეს ფაზა საკმაოდ დიდ ხანს შეიძლება გაგრძელდეს.

 2008 წელს, მზემ თავისი 24-ე ციკლი დაამთავრა (მზის აქტიურობის ყოველი ციკლი 11 წელი გრძელდება). მისი აქტიურობის შეფასება ლაქების რაოდენობით ხდება.

 ფრანკ ჰილმა, მზის ნაციონალური ობსერვატორიიდან, განაცხადა: ”ამჟამინდელი აქტიურობის მაქსიმუმის მერე, მზე ნაკლებად აქტიური გახდება ათწლეულების განმავლობაში. ამაზე მეტყველებს მზის ლაქების რაოდენობის სწრაფი შემცირება. ფენომენს სერიოზული შედეგები ექნება, კოსმოსური ცვლილებებიდან დაწყებული, დედამიწაზე კლიმატის ცვლილებით დამთავრებული. ის ფაქტი, რომ სამი დამოუკიდებელი ობსერვატორია ერთი და იგივე დასკვნამდე მივიდა, კვლევის შედეგებს სარწმუნოს ხდის.

 შემდეგი ციკლის განმავლობაში ამოფრქვევები იმდენად მცირე იქნება, რომ შეიძლება ლაქები საერთოდ აღარ გაჩნდეს.

 მზის აქტიურობის შემცირება პირველად არ ხდება მნათობზე დაკვირვებების ისტორიაში. წარსულში, სუსტი მზის პერიოდი გამყინვარების პერიოდს დაემთხვა. ასტრონომები იმედოვნებენ, რომ მომავალ მინიმუმში საქმე ე.წ. მაუნდერის მინიმუმამდე არ მივა, რომელიც 1645 დან 1715 წლამდე გაგრძელდა და მიკროგამყინვარება გამოიწვია.

 ასტრონომთა ვარაუდით, მზის ლაქები, აქტიურობის შემდგომ ციკლებში შემცირდება და შემდეგ საერთოდ გაქრება, მზე კი წლების განმავლობაში წყნარად იქნება.

 მზის ციკლის უჩვეულო განვითარებამ, შემდეგი11 წლის მერე, ლაქების სრული გაქრობა შეიძლება გამოიწვიოს, ამასთან ერთად, მზის აქტივობის ასეთი მინიმუმი ათწლეულობით შეიძლება გაგრძელდეს. ასეთია მზის შემსწავლელი აშშ ნაციონალური ობსერვატორიის (NSO) მუშაკთა პროგნოზი.

 ეს ნაშრომი არის შედეგი მზის 1500-ზე მეტი ლაქის მაგნიტური ველის მრავალწლიანი გაზომვებისა. 1990 წლის ბოლოდან დღემდე, მზის ლაქებში მაგნიტური ველის ინდუქცია 2700 დან 2000 გაუსამდე დაეცა. თუ ეს ტენდენცია გაგრძელდა, მაშინ 2021 წლისთვის ველების დაძაბულობა 1500 გაუსამდე შემცირდება, ასეთ პირობებში კი ლაქების გაჩენა შეუძლებელია.

 მაგნიტური ველის დაძაბულობის კლების მიზეზი ჯერ-ჯერობით დაუდგენელია. აქტივობის ბოლო მინიმუმი, რომლიდანაც მნათობი ახლახანს გამოვიდა 26 თვე გაგრძელდა ჩვეული 16-ის მაგივრად. ამ გადახრებს მეცნიერები მზის სიღრმეებში მიმდინარე პროცესებს უკავშირებენ, თუმცა მთლიანი სურათი ჯერ არ არსებობს.

 აქტიური პერიოდის „ტიპიური“ ლაქებისაგან განსხვავებით, ახალი ლაქები უფრო „ავადმყოფურად“ გამოიყურება, ბევრ მათგანს ძალიან პატარა ნახევარჩრდილი აქვს, ზოგს კი საერთოდ არ გააჩნია იგი.

 ამ ნაშრომის ავტორები ამბობენ, რომ მათი პროგნოზი არ არის საბოლოო. თუმცა დაკვირვებათა ექსტრაპოლაცია იმაზე მეტყველებს, რომ ახლანდელ 24-ე ციკლში ლაქების რაოდენობა 2-ჯერ ნაკლები იქნება წინა 23-ესთან განსხვავებით (ის ისედაც ლაქების მცირე რაოდენობით გამოირჩეოდა), 25-ე ციკლში კი ლაქები თითქმის საერთოდ აღარ იქნება. მოვლენათა შემდგომი განვითარება გვიჩვენებს, გამოსწორდება მზე თუ ნამდვილად აქტიურობის ზეხანგრძლივ მინიმუმში გადავა.

 ასეთი რამე ადრეც მომხდარა. ე.წ. მაუნდერის მინიმუმი 1645 დან 1715 წლამდე გაგრძელდა. ლაქების რაოდენობა 1000-ჯერ ნაკლები იყო იმაზე, რამდენიც იმავე წლების განმავლობაში შეიძლებოდა დაგროვებულიყო ჩვენს ეპოქაში.

 მნათობის მაშინდელი დაბალი აქტიურობა მცირე გამყინვარების პერიოდის მიზეზი გახდა. ლოგიკურია ვივარაუდოთ, რომ ანომალურად წყნარი მზე 2020 წლისთვის, თუ პროგნოზი გამართლდება, აუცილებლად იმოქმდებს დედამიწის  კლიმატზე.