რადიაციის ნაკადები, რადიოწყაროდან Swift J1644 +57, შეიძლება მოდიოდეს ვარსკვლავიდან, რომელიც ოდესღაც შავმა ხვრელმა შთანთქა.
კატეგორია: შავი ხვრელი
„ჩანდრამ“ შავი ხვრელისკენ მოძრავი გაზი გადაიღო
ობსევატორია „ჩანდრა“, რომელიც ამერიკის კოსმოსურ სააგენტოს NASA-ს ეკუთვნის, პიველმა შეძლო შავი ხვრელისკენ მოძრავი გავარვარებული გაზის ნაკადის გადაღება.
წყლის ყველაზე დიდი რეზერვუარი სამყაროში
ასტრონომთა ორმა ჯგუფმა აღმოაჩინა წყლის ყველაზე დიდი რეზერვუარი, აქამდე აღმოჩენილთა შორის სამყაროში. წყალი, ექვივალენტური 140 ტრილიონი დედამიწის წყლის საფარისა, გიგანტური შავი ხვრელის გარშემოა თავმოყრილი. ხვრელი დედამიწიდან 12 მილიარდი სინათლის წლით დაშორებული კვაზარის ცენტრში მდებარეობს.
როგორ გაჩნდნენ ზემასიური შავი ხვრელები?
ასეულობით გალაქტიკაზე 5 წლიანი დაკვირვებების მერე, ასტრონომებმა დაასკვნეს, რომ შავი ხვრელების უმრავლესობა გალაქტიკების შერწყმის დროს არ გაჩენილან. მათ უმრავლესობას ცენტრში ზემასიური ხვრელი აქვს. ზოგჯერ ამ ხვრელების მასა რამდენიმე მილიარდჯერ აჭარბებს მზის მასას. ისინი პერიოდულად აქტიურები ხდებიან ხოლმე.
პირველად აღმოჩენილი შავი ხვრელი ნამდვილად არსებობს
ასტრონომებმა დაადგინეს ზუსტი მანძილი ობიექტ გედი X-1-ამდე, ის არის ყველაზე პირველი ობიექტი, რომელიც შავ ხვრელად აღიარეს. ამის შესახებ ერთბაშად სამი ნაშრომი გამოქვეყნდა ჟურნალ The Astrophysical Journal-ში, ხოლო მოკლედ ამის შესახებ პორტალი Physics World-ი იუწეყება.
გრავიტაციული ლინზირება
თუ დამკვირვებელსა და ვარსკვლავს შორის ერთ ხაზზე შავი ხვრელი აღმოჩნდა, ვარსკვლავიდან გამოსხივებული სინათლე ხვრელის მახლობლად ფოკუსირდება ისე, როგორც ჩვეულებრივი გამადიდებელი ლინზას შემთხვევაში, ოღონდ ხვრელი სხივებს გრავიტაციით გადახრის და არ ახდენს მათ გარდატეხას, როგორც ამას აკეთებს ჩვეულებრივი ოპტიკური ლინზა.
მზეზე დაცემული შავი ხვრელები
მეცნიერებმა წარმოადგინეს მცირე მასის შავი ხვრელების, რომლებიც დიდი აფეთქებიდან ძალიან მალე წარმოიქმნენ(ე.წ. პირველადი ხვრელები) და შემდეგ დაეცნენ მზეზე, ძებნის ახალი მეთოდი.
თეთრი ხვრელი აღმოაჩინეს?
თუ შავი ხვრელიდან უკან ვერაფერი ბრუნდება, თეთრში პირიქით, შეუძლებელია შეღწევა. თუმცა ის სამყაროში მეტერიას აფრქვევს, რომელიც სხვა სამყაროსა თუ სხვა დროში შავმა ხვრელმა შთანთქა.
უცნაური სინგულარობა
ასტროფიზიკაში ყველაზე პოპულარული ობიექტები შავი ხვრელები არიან. ყველანაირი კვლევა, მეტის-მეტად თეორიულიც კი, რომელიც ამ ობიექტებს ეხება, არა მარტო სპეციალისტებში იწვევს მუდმივ ინტერესს. Astronet.ge გთავაზობთ შავი ხვრელების თემაზე არსებულ ყველაზე საინტერესო სიახლეების მოკლე მიმოხილვას.