მერკურის უცნაურ ორბიტას ახსნა მოუძებნეს

 გასული საუკუნის დასაწყისში, მეცნიერები ვარაუდობდნენ, რომ ე.წ. გრავიტაციული რეზონანსის გამო, მერკური, მზის გარშემო ერთი სრული ბრუნის დროს, თავისი ღერძის გარშემოც ერთ ბრუნს აკეთებდა (სპინ-ორბიტული რეზონანსი 1:1). ასეთი რეზონანსი გვაქვს მთვარის შემთხვევაშიც, ის დედამიწას მუდმივად ერთი მხრით უყურებს. 1965 წლის რადიო დაკვირვებით დადგინდა, რომ სინამდვილეში, მერკურის რეზონანსი არის 3:2, ანუ მზის გარშემო 2 ბრუნის დროს, ის ღერძის გარშემო 3 ბრუნს აკეთებს.

 2009 წელს, ჟურნალ Icarus-ში გამოჩნდა სტატია, რომლის ავტორებმაც მერკურის ორბიტის ევოლუცია გამოიკვლიეს. იმ დროისთვის პოპულარობით სარგებლობდა ჰიპოთეზა იმის შესახებ, რომ ადრე მერკური უფრო სწრაფად ბრუნავდა, შემდეგ კი მანტიისა და ქერქის ხახუნის გამო დღევანდელ რეზონანსამდე დამუხრუჭდა. კომპიუტერული მოდელირების საფუძველზე, მეცნიერებმა შეძლეს დაედგინათ, რომ მოვლენათა ასეთი განვითარება შემთხვევათა მხოლოდ 26%-შია შეაძლებელი – დარჩენილ შემთხვევებში რეზონანსი სხვანაირია.

 ახალი ნაშრომის ჩარჩოებში, მეცნიერები აღნიშნავენ, რომ 2009 წლის სტატიაში ნავარაუდევი იყო მერკურის ბრუნვა იმავე მიმართულებით, საითაც მოძრაობს პლანეტა მზის გარშემო. ამიტომ მათ გამოიკვლიეს შემთხვევა, როცა პლანეტა ორბიტული მოძრაობის საწინააღმდეგოდ მოძრაობდა – ე.წ. უკუსვლა.

 როგორც აღმოჩნდა, ამ შემთხვევაშიც სპინ-ორბიტული რეზონანსი 1:1 ტოლი გამოდის (უფრო მეტიც, იმ ფაქტზე, რომ წარსულში მერკური სწორედ ასეთ რეზონანსში იყო, მის ზედაპირზე კრატერების განლაგება მიუთითებს). მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ მსგავსი გაწონასწორებული მდგომარეობიდან მერკურის გამოყვანა დიდ ასტეროიდთან ეჯახებას შეეძლო, დიამეტრით 250-450 კმ. თუ ასე მოხდა, მაშინ უნდა იყოს ასტეროიდის მიერ დატოვებული 700-1100 კილომეტრიანი კრატერი. დღევანდედი დღისთვის, 14 ასეთი კრატერია ცნობილი.

Leave a Reply

თქვენი ელფოსტის მისამართი გამოქვეყნებული არ იყო. აუცილებელი ველები მონიშნულია *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.